این روزها با وابستگی روز افزون افراد و سازمان‌ها به کامپیوتر و سر و کار داشتن با داده‌های مختلف، همه ما به نوعی در تعامل مستقیم و غیرمستقیم با دیتاهای مختلف هستیم. در عصر اطلاعات، آنچه که از مهمترین دارایی‌های هر سازمان به شمار می‌رود، اطلاعات و دیتای آن سازمان است. اگر به این دارایی‌های ناملموس امّا مهم، آسیبی وارد شود یا مورد دستبرد واقع گردد؛ مشکلات بسیار بزرگی به مجموعه وارد خواهد آمد.
این نکات، زنگ هشداری است که به ما می‌گوید برای حفظ و ذخیره اطلاعات خود، باید دنبال محلی امن باشیم و این‌جا است که مفهوم دیتا سنتر یا مرکز داده خودنمایی می‌کند.
در این مطلب تلاش داریم تا با ذکر مقدمه‌ای از دیتاسنتر، به امنیت، موقعیت و شرایط اجرای دیتاسنتر در بهینه‌ترین حالت آن بپردازیم.
فهرست مطالب
در اوایل دهه ۱۹۹۰ ، یعنی همان زمان که تازه مفهوم وب در اینترنت شکل گرفت، بهره‌گیری از پروتکل HTTP و اشتراک‌گذاری اسناد و مدارک هم کم کم گسترش پیدا کرد. با افزایش تعداد کاربران و افزایش دیتاهای رد و بدل شده؛ نگهداری و ذخیره این اطلاعات به عنوان چالشی بزرگ خودنمایی کرد. برای حل این مسأله، شرکت‌های بزرگ به صورت مستقل تلاش کردند تا هر کدام برای خودشان یک پایگاه داده تحت وب درست کنند تا مشکل پردازش و ذخیره اطلاعات مشتریانشان را حل نمایند.
اجرای این پروسه با خود مشکلات و چالش‌های دیگری هم به همراه آورد که نمی‌شد از آن چشم‌پوشی کرد. استخدام و به‌کارگیری نیروی متخصص برای این کار، صرف هزینه مجزا برای نگهداری اطلاعات، ترافیک بالا و بسیاری مشکلات دیگر سبب شد که راه حل مناسب و به صرفه‌تری به نام دیتا سنتر شکل بگیرد. دیتاسنترها با برخورداری از اتصال اینترنت پر سرعت و سرورهای متعدد و قدرتمند خود، امکان راهاندازی و ایجاد سرورهای وب را برای تمام کاربران فراهم می‌کردند و کاربران و شرکت‌ها می‌توانستند با اجاره فضایی محدود در این سرور‌ها، سایت خود را ایجاد کنند و با کمک زیرساخت‌های دیتاسنتر خدمات جدیدی ارائه دهند.
همان‌طور که اشاره شد، با گسترش و سهولت دسترسی به اینترنت پرسرعت و همچنین بهره‌گیری و وابستگی عموم کسب‌وکارها به امکانات متنوع در حوزه فناوری اطلاعات؛ تقاضای شرکت‌ها و سازمان‌ها برای ایجاد مراکز داده بیشتر شده است.
پیشتر در مقاله «دیتاسنتر چیست؟» توضیح مفصلی در این خصوص دادیم که دیتاسنتر (Data Center) یا مرکز داده، مکانی است که تعداد زیادی از سرورهای کامپیوتری و تجهیزات شبکه با استفاده از امکانات زیرساختی و ارتباطی برای رایانش و میزبانی مجموعه بزرگی از داده‌ها، کنار هم تعبیه شده‌اند و بدون وقفه و شبانه روزی در حال فعالیت هستند.
عموماً ساختمان این مراکز، با سیستم‌های امنیتی پیشرفته، سیستم تهویه مناسب، سیستم اطفاء حریق و سیستم توزیع برق اضطراری تجهیز شده‌اند.
به طور کلی، پیاده‌سازی یک دیتاسنتر، بر پایه شبکه بزرگی از منابع پردازشی و ذخیره‌سازی صورت می‌گیرد که با کمک یک زیرساخت ارتباطی قوی، شرایط مناسب ارائه سرویس‌های اینترانتی (محلی و داخل سازمانی) یا اینترنتی، انتقال داده را در مقیاس کوچک و بزرگ فراهم می‌کند.
مدیریت ارتباط با مشتری (CRM)، برنامه‌ریزی منابع سازمانی (ERP)، پست الکترونیک، ذخیره‌سازی، تهیه نسخه پشتیبان و اشتراک فایل‌ها، کلان داده، هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی، خدمات ارتباطی درون سازمانی، انتقال، پردازش و رایانش بدون وقفه داده‌های عظیم، از جمله رایج‌ترین کاربردهای دیتاسنتر در سازمان‌ها، دانشگاه‌ها و شرکت‌های گوناگون به شمار می‌رود.
راهاندازی دیتا سنتر، سوای تخصص‌های فنی، امری است که نیاز به بررسی کارشناسان حرفه‌ای و مدیریت تخصصی در تمام ابعاد دارد.
بهینه‌سازی هزینه‌ها، بهینه‌سازی انرژی، موقعیت جغرافیایی اجرا، شرایط آب‌وهوایی، دسترسی‌ها و بسیاری از شاخص‌های دیگر در این خصوص وجود دارند که تنها متخصصان حرفه‌ای از عهده طراحی و اجرای صحیح آن بر می‌آیند.
این امر از آن رو واجد اهمیت است که امنیت، کارآمدی و بهینه بودن دیتاسنتر امر مهمی برای شرکت‌ها و سازمان‌ها به شمار می‌رود و هیچ جایی برای اشتباه در طراحی، اجرا و راهاندازی دیتاسنتر وجود ندارد.
با توجه به این نکته که دیتاسنترها نیازمند منابع زیادی از انرژی برای تامین برق هستند و بالتبع حرارت بسیار زیادی تولید می‌کنند، موجب آلودگی‌های زیست محیطی می‌شوند؛ امّا تکنولوژی ساخت و نحوه عملکرد دیتاسنترهای سبز در راستای محافظت از محیط زیست است.
یکی از مزیت‌های دیتاسنتر سبز، برخورداری از تکنولوژی مجازی‌سازی است. بهره‌وری از سرورهای مجازی به‌جای سرورهای فیزیکی سبب کاهش مصرف برق خواهد شد. از مزایای دیگر دیتاسنترهای سبز، ارائۀ تسهیلات سبز به کارکنان در یک محیط کار سالم و راحت است. علاوه براین، تسهیلات سبز باعث افزایش روابط کاری با جوامع محلی خواهد شد.
دیتاسنتر سبز مخزنی برای ذخیره‌سازی، مدیریت و انتشار اطلاعات است. در این شیوه سیستم‌های مکانیکی، الکتریکی، کامپیوتری و نور با بالاترین بازدهی و کم‌ترین تاثیر بر روی محیط زیست طراحی شده‌اند. نحوه‌ی ساخت و عملکرد دیتاسنتر سبز متشکل از جدیدترین تکنولوژی‌ها و استراتژی‌ها در راستای محافظت از محیط زیست است.
برخی از ویژگی‌های دیتاسنترهای سبز شامل موارد زیر است:
یکی از مهمترین کارهایی که باید قبل از راه اندازی مرکز داده بدان پرداخته شود، انتخاب مکان مناسب اجرای آن است. مکانی که قرار است مرکز داده در آنجا احداث گردد، بسیار حائز اهمیت بوده و در امنیت آن نیز نقش بسیار زیادی دارد.
در انتخاب مکان اجرای دیتاسنتر مولفه‌هایی وجود دارند که بایستی به آنها توجه نمود. برخی از این مؤلفه‌ها به قرار زیر هستند:
به هر تقدیر، مؤلفه‌های بسیاری در استقرار و اجرای دیتاسنتر مؤثرند که یکی از آنها، موقعیت جغرافیایی و امنیت دیتاسنتر است. توجه به این نکات، امری لوکس و ظاهری و یا هزینه زائد نیست و تجربه نشان داده که بی‌توجهی به این نکات، عواقب و هزینه‌های بیشتری را ممکن است به سازمان تحمیل کند.
